25-04-2013, 23:33 PM
Czym jest napowietrzacz / pompka / brzęczyk akwarystyczny?
Najstarszym urządzeniem wprowadzonym do akwarystyki już ponad 200 lat temu.
Możemy wyróżnić kilka rodzajów napowietrzaczy:
A) Membranowe (wibracyjno-przeponowe) - popularnie zwane brzęczykami. Elektromagnes zawieszony na ramieniu wahadłowym wprawia w drgania membrany, które wtłaczają powietrze do zaworu a z niego trafiają na króćce (wylot z brzęczyka). Membran jak i króćców może być kilka (zależne od wydajności brzęczyka). Mały pobór prądu, ale i moc wystarczająca dla początkującego akwarysty (lub mającego małą ilość zbiorników)
B) Tłokowe - popularnie zwane pompami powietrza. Mają dużą moc, czyli i duży pomór prądu, są raczej głośne. Obecnie ich ceny zaczynają się już od 150 PLN. Zbudowane są z silnika, który napędza koło zamachowe oraz tłoków i cylindrów. Używane przez zaawansowanych akwarystów do zbiorników o dużych pojemnościach lub w wypadku posiadania większej liczby akwariów.
C) Wirnikowe - przypominają napowietrzacze tłokowe, zatem charakteryzują się dużą mocną i poborem energii ale są względnie ciche. Niestety musimy za nie sporo zapłacić – powyżej 300 PLN za najmniejsze modele. Wirnik pompuje powietrze do turbiny. Ważą od kilku do kilkudziesięciu kilogramów.
Najczęściej w akwarystyce używane są brzęczyki, czyli napowietrzacze membranowe. Są relatywnie tanie w zakupie, także eksploatacja nie obciąża portfela. Ogólnodostępnych mamy dziesiątki modeli, różnych firm.
Na co zatem zwracać uwagę kupując napowietrzacz?
Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie:
- Po co nam napowietrzacz?
Jeśli do dodatkowego napowietrzania, co często słyszymy w sklepach zoologicznych, to każdy doświadczony już akwarysta wie, że najlepiej akwarium napowietrza się samym ruchem tafli wody (największa powierzchnia wymiany gazowej). Zatem, mówiąc wprost, odpowiednio ustawionym wylotem filtra i napowietrzacz jest zbyteczny.
Jeśli zbiornik nie jest przerybiony to ruch tafli wody z samej filtracji absolutnie wystarcza.
W akwariach z wodą miękką i kwaśną (popularne BW) dodatkowy napowietrzacz powoduje skoki parametrów wody, zatem nie jest wskazany.
Najprostsza zasada: nie przerybiać zbiorników i dobrać odpowiedni filtr.
Czasami jednak, szczególnie mając akwaria tarliskowe/lecznicze albo zbiorniki z dużymi rybami, jesteśmy zmuszeni zastosować dodatkowe napowietrzanie.
Patrzymy wtedy na następujące parametry napowietrzaczy:
1. Wydajnością napowietrzacza w litrach pompowanego powietrza na godzinę (l/h)
2. Pobór prądu napowietrzacza w watach (3 W, to przy uśrednionej cenie 1 kWh = 0,60 zł daje 26,28 kWh rocznie, w cenie 15,76 zł)
3. Ciśnienie jakie wytwarza napowietrzacz, najczęściej > 150 mbar (hPa)
4. Ilość wyjść z napowietrzacza. Najmniejsze mają jedno wyjście, mocniejsze więcej (2 – 6). Króćce są odpowiednie pod wężyki o średnicy 4/6 mm. Duże brzęczyki mogą też mieć jedno wyjście, pod które montuje się tzw. grzebień (rozdzielacz) mający kilka wyjść.
5. Ilość membran. Najmniejsze modele mają jedną, największe do nawet czterech. Najczęściej jednak brzęczyki są jedno- lub dwumembranowe.
6. Regulator wydajności. Najmniejsze nie posiadają regulacji i przepływ powietrza jest stały. Można dławić przepływ już na wężu, jednak jest to ze stratą dla żywotności napowietrzacza jak i wiąże się ze wzrostem głośności pracy brzęczyka. Większe posiadają jedno- lub dwustopniową regulację, ewentualnie możliwość płynnego ustawiania przepływu (pokrętła).
7. Głośność pracy. Dobre napowietrzacze membranowe pracują poniżej 40 dB ale i są takie, które terkoczą powyżej 70 dB, co już jest niebezpieczne dla zdrowia.
8. Rozmiar i estetyka wykonania. Rozmiar ma znaczenie, to wiemy wszyscy a estetyka, cóż... Wolę funkcjonalność.
9. Czy brzęczyk będzie napowietrzał kamień/listwę czy też filtr fajkowy (tzw. plujkę)? W pierwszym wypadku opór jest większy, zatem i napowietrzacz powinien być mocniejszy. Szczególnie jeśli strumień powietrza będzie rozdzielony na kilka urządzeń albo do kilku zbiorników.
10. Wysokość podnoszenia słupa wody. Zazwyczaj powyżej 1 metra przy najmniejszych modelach. Ma zatem znaczenie, gdzie względem akwarium będzie umiejscowiony napowietrzacz. Najbardziej efektywne rozwiązanie to umiejscowienie napowietrzacza powyżej lustra wody, ewentualnie na równi z dnem zbiornika. Położenie poniżej zbiornika zmniejsza jego wydajność. Czasami jednak nie mamy wyjścia.
Czym się sugerujemy kupując napowietrzacz?
Zależy od tego, czy jesteśmy początkującym, czy zaawansowanym adeptem akwarystyki.
Doświadczony akwarysta kieruje się marką, doświadczeniem swoim i innych akwarystów, przeznaczeniu brzęczyka i na końcu ceną.
Dla początkującego akwarysty, tymi kryteriami jest cena i sugestie sprzedawcy. Warto zwrócić uwagę na jak najdłuższą gwarancję i cichą pracę oraz mały pobór prądu.
Należy pamiętać, że zaworek zwrotny, czyli małe urządzenie mające na celu nie dopuścić do tzw. cofki wody ze zbiornika do wnętrza napowietrzacza, jest zbyteczny jeśli napowietrzacz będzie powyżej lustra wody. Każdy zaworek, rozdzielacz, szczególnie na wężu – to potencjalne straty na mocy przepływu. Jeśli jednak napowietrzacz będzie poniżej lustra wody, a już tym bardziej poniżej dna zbiornika, zaworek jest bezwzględnie konieczny.
Kolejną ważną sprawą jest długość węża. Należy zwrócić uwagę, aby powietrze docierało jak najkrótszą drogą do celu. Zatem ważne jest aby wężyk nie był zbyt długi.
Najlepszym rozwiązaniem jest powieszenie napowietrzacza, najlepiej w taki sposób aby nie dotykał niczego. Wygłusza to znacznie jego prace.
Najczęstsze problemy w czasie eksploatacji brzęczyka:
1. Wady techniczne urządzenia: słabe ramiona albo wadliwe membrany.
2. Niewłaściwa eksploatacja, najczęściej zalanie. Widoczne są wtedy, po rozkręceniu napowietrzacza, ślady wilgoci pod membranami albo rdza na korpusie transformatora. Takich błędów nie uwzględnia reklamacja.
3. Spadek wydajności najczęściej spowodowany jest zabrudzeniem materiału filtracyjnego na wlocie napowietrzacza.
4. Kruche wyjścia napowietrzacza, tzw. króćce, które czasami się łamią.
Stare napowietrzacze.
W literaturze znajdziemy wiele przykładów napowietrzaczy o których świat już zapomniał. Mam gdzieś taki stary napowietrzacz tłokowy, w wolnej chwili go poszukam. To samoróbka z czasów PRL-u. Był napędzany adapterem Bambino i działał. W domu rodzinnym znalazłbym pewnie inne tego typu "zabytki". Teraz kilka zdjęć. (źródła: to zbiory własne, literatura i Akwariat.pl)
Wiktoriański napowietrzacz z 1801 r.
1934-Aquarium-Air-Pump James Maris, who filed for a patent in 1933.png (Rozmiar: 38.18 KB / Pobrań: 286)
Napowietrzacz z 1934 r.
Przykłady napowietrzaczy w literaturze.
Wątek ten powstał jednak po to, aby przedstawić obecne napowietrzacze i zebrać je wszystkie w jednym miejscu, aby ułatwić dokonanie wyboru. Jest także po to, aby dzielić się swoimi doświadczeniami z napowietrzaczami.
Na pierwszy ogień idą napowietrzacze marki JBL z obecnej serii, nazwanej ProSilent a.
Strona katalogowa
Tabela modeli JBL ProSilent a
JBL ProSilent a50
JBL ProSilent a100 i ProSilent a200
JBL ProSilent a300 i ProSilent a400
Zdjęcia ze strony http://www.jbl.de/ i katalogów JBL oraz zbiorów własnych.
Będę w miarę upływu czasu dodawał napowietrzacze kolejnych firm.